Een onderzoek georganiseerd door het Reuters Institute for the Study of Journalism aan Oxford University had onverwachte resultaten over wat mensen bekijken als “fake news”. De studie werd uitgevoerd in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Finland en Spanje.
Opvallend was dat de definitie van fake news niet zwart/wit is, maar fake news bestaat in verschillende gradaties. Nieuws kan dus min of meer juist zijn, of min of meer fout.
Journalisten beschouwen fake news als valse berichtgeving die gemaskeerd is als nieuws. Maar volgens het onderzoek denken mensen daar helemaal anders over: ook slechte journalistiek, politieke propaganda en sommige vormen van advertenties behoren voor de meesten ook tot fake news.
Politieke beweringen als fake news
Mensen associëren de term fake news met sensationeel nieuws, het bovennatuurlijke, of gewoon onjuiste berichtgeving, vooral als het gaat over beroemdheden, gezondheid of sportverslaggeving. Journalisten zullen het oneens zijn met deze zienswijze, maar ze houden er beter rekening mee dat hun publiek het zo bekijkt.
Maar ook politici houden beter rekening met hun publiek. Mensen beschouwen overdrijvingen en valse beweringen door politici ook als fake news. Uiteraard kwam het voorbeeld van Donald Trump vaak ter sprake. Aan de ene kant beschuldigt hij de media van het gebruiken van fake news om hem in een slecht daglicht te stellen, aan de andere kant komt Trump zelf met foute beweringen. Mensen geloven inderdaad dat beide voorkomen, ze geloven ook dat de media onwaarheden over de president verspreid. Als gevolg weten de mensen niet meer welke media ze nog kunnen betrouwen, ze stellen daarom dat de media zelf gedeeltelijk verantwoordelijk is.
Verder beschouwen de mensen dat bepaalde misleidende advertenties een vorm van fake news zijn. Het is vaak moeilijk om een onderscheid te maken tussen nieuwsberichten en advertenties die ze op het internet tegenkomen. Journalisten zien nieuwsberichten en advertenties als iets compleet verschillend, maar de mensen krijgen ze gewoon door elkaar te zien op dezelfde pagina, wat het ingewikkeld maakt om het ene van het andere te onderscheiden.
Het onderzoek komt tot de conclusie dat het moeilijk zal zijn om nog een definitie van fake news te gebruiken die alleen het onderscheid tussen echte en valse berichtgeving bedoelt, vermits fake news een onderdeel geworden is van ons taalgebruik om buitenaardse onderwerpen, sensationele berichten en misleidende artikelen te omschrijven, meestal afkomstig van journalisten of politici.